Yerel Alan Düzensizliğinin Aracı Olarak Kumarhaneler: Suç ve Yerel Kurumlar, İngiltere Örneği

Bu çalışma, kumarhanelerin suç üzerindeki etkisini incelemekte ve belirli suç türleri üzerinden bu suçların mekânsal boyutuyla ilişkisini ele almaktadır. Bu bağlamda, “Kumarhaneler suç üreten mekânlar olarak mı görülmektedir?” sorusu araştırmanın merkezine alınmıştır. Kumarhanelerin bulunduğu bölgelerde suç işlenme olasılığının artması, yoksunluk ile suç arasındaki ilişki ve yalnızca kumarhanelerin suçu tetiklemesi değil, aynı zamanda suça eğilimli bölgelerin de kumarhaneleri çekmesi gibi çift yönlü etkileşimler literatür doğrultusunda analiz edilmiştir.

Amaç 

Bu çalışmanın amacı, İngiltere ve Galler’deki kumar satış noktalarının yerel suç oranları üzerindeki etkisini sistematik olarak incelemek ve bu etkinin bölgesel yoksunluk düzeyi ile yerleşim istikrarına göre nasıl değiştiğini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda kumar satış noktaları ile suç olayları arasındaki ilişki analiz edilmiştir. 

Yöntem

• Metodoloji: Bu çalışmada, kumarhane yoğunluğunun çeşitli suç türleriyle ilişkisini incelemek amacıyla İngiltere ve Galler’deki kentsel Orta Katman İstatiksel Alanlar’a (Middle Layer Super Output Areas-MSOA) odaklanan nicel bir analiz gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında, 2015-2017 yılları arasındaki üç yıllık dönemde bildirilen suç oranları bağımlı değişken olarak ele alınmış; antisosyal davranışlar, şiddet suçları, hırsızlık, mala zarar verme ve araç hırsızlığı gibi kategoriler detaylandırılmıştır. Suç verileri, Birleşik Krallık Polisi’nin sokak düzeyindeki coğrafi olarak kodlanmış kayıtlarından elde edilmiştir. Bağımsız değişken olarak kara tabanlı kumar tesislerinin yoğunluğu, Ordnance Survey İlgi Noktası verileri (POI) kullanılarak 100 m² başına düşen ortalama satış noktası sayısıyla ölçülmüştür. Ek olarak, kriminojenik yerlerin yoğunluğu (örneğin, akşam aktiviteleri, perakende ve ticari hizmetler) ile birlikte MSOA düzeyinde yoksunluk, etnik çeşitlilik, göçmen oranı, genç erkek nüfus, boşanmış bireylerin oranı ve küçük işletme sahipliği gibi sosyodemografik değişkenler de analizlere dâhil edilmiştir. 
• Veri Toplama: Bu araştırmada, kumarhane yoğunluğunun farklı suç türleriyle ilişkili olup olmadığını analiz edebilmek amacıyla kapsamlı bir veri seti oluşturulmuştur. Veri seti; 2015/2016 Ordnance Survey İlgi Noktası (POI) verileri, 2016 yılına ait Birleşik Krallık Polisi sokak seviyesi suç verileri, 2011 Birleşik Krallık Nüfus Sayımı sonuçları ve 2011–2016 dönemine ait Ulusal İstatistik Ofisi (ONS) verilerinin entegrasyonuyla oluşturulmuştur. 
• Veri Analizi: Çalışmada, yerel düzeyde suçla ilişkili faktörleri analiz edebilmek amacıyla sabit etkiler içeren bir Poisson modeli kullanılmış; analizler, İngiltere ve Galler’deki 5.875 kentsel MSOA’yı (Orta Katman İstatiksel Alanlar) kapsamıştır. Aşırı dağılım riskini azaltmak amacıyla tüm analizler, çok seviyeli negatif binom modelleri ile yeniden çalıştırılmıştır. 

Temel Bulgular 

• Suç oranları, kumar satış noktalarının yoğun olduğu bölgelerde daha yüksek çıkmıştır. 

Kumar satış noktalarının yoğun olduğu bölgelerde antisosyal davranışlar ve şiddet suçları, düşük ve orta düzeyde kumar yoğunluğuna sahip alanlara kıyasla yaklaşık iki kat daha fazla bildirilmiştir. Ayrıca, akşam aktiviteleri, perakende satış noktaları, ticari hizmetler ve küçük işletme sahipliği gibi diğer mekânsal etmenlerin yüksek düzeyde kumar yoğunluğuna sahip alanlarda daha yoğun olduğu gözlemlenmiştir.

• Kumarhane yoğunluğunun suç türleri üzerinde etkisi bulunmaktadır. 

Bulgular, 100 m² başına düşen kumar satış noktası yoğunluğundaki bir standart sapmalık artışın tüm suç türlerinde artışla ilişkili olduğunu göstermektedir; buna göre antisosyal davranışlarda %9,7, şiddet suçlarında %8,5, hırsızlıklarda %5,5, mala zarar verme suçlarında %6,6, araç suçlarında %3,7 ve hırsızlıkta %12,7 oranında artış gözlemlenmiştir.

• Ev sahipliği ve küçük esnaf yoğunluğu gibi mahalle özellikleri, suç oranları üzerinde anlamlı ve negatif etkiye sahiptir.

Özellikle ev sahibi oranı ve küçük işletme sahiplerinin yoğunluğu, tüm suç türleriyle ters yönlü ilişkiler göstermiştir. 100 m² başına küçük işletme sahipliği oranındaki bir standart sapmalık artış, antisosyal davranışlarda %13,3, şiddet suçlarında %14,4, hırsızlıklarda %9,9, mal hasarında %11,2, araç suçlarında %10 ve diğer hırsızlıklarda %22,7 oranında azalma ile ilişkilidir. Benzer şekilde, ev sahibi oranındaki bir standart sapmalık artış ise antisosyal davranışlarda %12,7, şiddet suçlarında %7,9, hırsızlıklarda %6,3, mal hasarında %10,2 ve özellikle diğer hırsızlıklarda %38,2 oranında azalma ile bağlantılı bulunmuştur.

• Mahalle dezavantajı ve sosyal düzensizlik göstergeleri ile suç arasında ilişki görülmektedir.

Bulgulara göre, MSOA düzeyindeki dezavantaj puanında bir standart sapma artışı antisosyal davranış oranını %8,6, şiddet suçunu %19,2 ve mal hasarı oranını %20,7 artırmaktadır. Mahalle sosyal düzensizliği, genç erkek oranı ve evliliğin sonlandırılması düzeyiyle pozitif ilişkiliyken, etnik homojenlik tüm suç türleriyle anlamlı biçimde negatif ilişkili görülmüştür. 

• Kumar ve suç arasındaki ilişki, mahallenin yoksunluk durumuna göre farklılık göstermektedir. 

Veriler, kumarhane yoğunluğu ile suç arasındaki pozitif ilişkinin, özellikle yoksun mahallelerde daha belirgin olduğunu, ancak bunun yalnızca hırsızlık ve yankesicilik gibi bazı suç türleri için istatistiksel olarak anlamlı olduğunu göstermektedir. Ayrıca, yüksek ev sahipliği oranının suç üzerindeki koruyucu etkisinin, kumarhane yoğunluğu arttıkça azaldığı gözlemlenmiştir. Yani, başlangıçta suç oranı düşük olan ve mülk sahipliğinin yüksek olduğu bölgelerde, kumarhane yoğunluğundaki artışla birlikte suç oranları daha hızlı yükselmekte ve düşük ev sahipliğine sahip bölgelerle benzer düzeylere ulaşmaktadır. 

Sonuç 

Bu çalışma, kumar tesislerinin yoğunluğunun yerel suç oranlarını artırmakla kalmayıp, toplum içindeki sosyal denetimi ve vesayeti zayıflattığını göstermektedir. Olumsuz etkiler yalnızca yoksun bölgelerle sınırlı olmayıp, yüksek kumar yoğunluğuna sahip her mahallede suç artışı görülmektedir. Buna karşın, küçük işletmelerin varlığının yerel toplumu koruyucu bir unsur olarak öne çıktığı, bölgenin refahının ve dayanıklılığının artmasına katkı sağladığı ifade edilmektedir.

Kaynak: Demireva, N., & Iacono, S. L. (2024). Gambling outlets as agents of local area disorganization: Crime and local institutions, the case of the UK. Acta Sociologica, 68(2), 238-259. https://doi.org/10.1177/00016993241298696