Singapur’da Babalık İzni, Aile Dinamikleri ve Çocukların Davranışları

Giriş

Bir çocuğun doğumunun ardından babalara tanınan ve onların çocuk bakımına katılımını teşvik eden "babalık izni" konusu, Asya'da görece yeni bir olgu olarak değerlendirilmektedir. Bu konunun etkileri Batı ülkelerine kıyasla daha geç araştırılmaya başlanmıştır. Babaların ebeveynlik rollerine katılımını artırmak ve doğurganlık oranlarını yükseltmek amacıyla önemli görülen bu politika, Singapur’da 1 Mayıs 2013 tarihinde uygulanmaya başlanmıştır. Bu çalışmada ise babalık izni politikasının aile dinamikleri üzerindeki etkileri ele alınmaktadır. Babaların katılımı, çocukların refahı ve aile içi ilişkiler tek bir analitik model çerçevesinde ilişkilendirilmekte; bu yaklaşım, çalışmanın özgünlüğünü ve önemini ortaya koymaktadır. Babalık izninin aile refahını artırdığını savunan bu araştırma, babalık rollerinin önemine dikkat çekmektedir.

Amaç

Bu çalışma, Asya bağlamında, babalık izni politikasının aile dinamikleri ve çocukların davranışsal gelişimi üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın temel amacı, Asya’da babaların babalık izni kullanmasının çocukların sosyal duygusal gelişimiyle anlamlı bir ilişki taşıyıp taşımadığını ve aile içi dinamiklerin bu olası ilişkiye aracılık edip etmediğini analiz etmektir. Bu yönüyle çalışma, söz konusu bağlamda yürütülen ilk ampirik araştırmalardan biri olma özelliği taşımaktadır. Çalışmada ele alınan hipotezler aşağıdaki gibidir:

Hipotez 1a. Babalık izninin süresi, babaların katılımı, evlilik memnuniyeti ve baba-çocuk ilişkisi ile pozitif ilişkilidir.

Hipotez 1b. Babalık izninin süresi aile içi çatışma, annede duygusal sıkıntı belirtileri ve annede ebeveynlik sorunları ile negatif ilişkilidir.

Hipotez 2. Babalık izninin süresi çocukların davranış sorunlarıyla negatif  ilişkilidir.

Hipotez 3. Babalık izninin süresinin çocukların davranış sorunları üzerindeki etkisi, babaların katılımı, aile içi çatışma, evlilik memnuniyeti, baba-çocuk ilişkisi, annenin duygusal sıkıntısı ve annenin ebeveynlikten kaynaklanan sıkıntıları gibi aile dinamikleri aracılığıyla şekillenmektedir.

Yöntem

Metodoloji: Bu nicel araştırmada, babalık izni kullanımı ile çocukların davranış sorunları arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmada bağımlı değişken olan çocuk davranış sorunları, 3-6 yaş arası çocuklar için geliştirilen Çocuk Davranış Kontrol Listesi (Child Behavior Checklist) kullanılarak ölçülmüş; çocukların birincil bakım sağlayıcıları, çocukların 30 farklı davranışı ne sıklıkla sergilediğini 3 dereceli bir ölçekle değerlendirmiştir. Bu verilerden hem dışsallaştırıcı (örn. öfke, aşırı hareketlilik) hem de içselleştirici (örn. kaygı, içe kapanıklık) davranış sorunlarını ölçen iki ayrı endeks oluşturulmuştur. Babalık izni kullanımı ise, babanın çocuğun doğumu sırasında kaç hafta ücretli babalık izni aldığına dair annelerin verdiği bilgilere dayanarak ölçülmüş ve üç düzeyde sınıflandırılmıştır (hiç almayanlar, 1 hafta izin alanlar ve 2 hafta veya daha fazla izin alanlar).

Veri Toplama: Bu çalışmanın verileri, Singapur Uzunlamasına Erken Gelişim Çalışması’ndan (Singapore Longitudinal Early Development Study) alınmıştır. Bu çalışma kapsamında, yalnızca anne olan birincil bakım sağlayıcıların bulunduğu ve çocukların her iki ebeveyn ile birlikte yaşadığı 2663 hanedeki 0-6 yaş arası 3895 çocuk analiz edilmiştir. Ayrıca, Singapur’da 1 Mayıs 2013’te uygulamaya giren ücretli babalık izni politikası nedeniyle, örneklem bu tarihten sonra doğan çocuklarla sınırlandırılmıştır. Babalık izni ile çocukların davranış sorunları arasındaki ilişkileri inceleyen modellerde ise örneklem, 3 yaş ve üzeri 2007 çocuktan oluşmaktadır.

Veri Analizi: Bu çalışmada veri analizi üç aşamalı bir süreçle yürütülmüştür. İlk olarak, babalık izni alma olasılığı ve iznin süresi üzerinde etkili olan faktörleri belirlemek için çok değişkenli lojistik regresyon analizleri kullanılmıştır. Ardından, babalık izninin aile içi ilişkiler ve çocuk davranış sorunları üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla çok değişkenli OLS regresyonları uygulanmıştır. Son aşamada, babalık izni ile çocukların davranış problemleri arasındaki ilişkide aile dinamiklerinin aracılık rolünü değerlendirmek için Karlson-Holm-Breen (KHB) yöntemi kullanılmıştır. Ele alınan aile dinamikleri şu şekildedir: Babaların çocuk bakımına ve aile yaşamına katılımı, aile çatışması, evlilik memnuniyeti, baba-çocuk yakınlığı, annenin duygusal sıkıntı belirtisi (maternal emotional distress) ve ebeveynlikte yaşanan sıkıntı (parenting aggravation).

Temel Bulgular

1. Babalık izni sosyodemografik özelliklere göre değişiklik göstermektedir.

Çalışmanın bulgularına göre, babalık izninin; yaş, ırk, eğitim düzeyi, meslek, gelir düzeyi gibi faktörlere göre değişiklik gösterdiği gözlemlenmiştir. Buna göre;

• Yaşlı babaların, hem 1 hafta hem de 2 hafta veya daha fazla babalık izni alma olasılıklarının, genç babalara kıyasla daha düşük olduğu görülmüştür.
• Çinli babalarla karşılaştırıldığında, Malay kökenli babaların izin alma olasılıklarının daha yüksek olduğu görülmüştür.
• Yükseköğrenim diploması ya da yeterliliği olan babaların, ortaokul ve altı eğitim düzeyine sahip babalara kıyasla 2 hafta veya daha uzun babalık izni alma olasılıkları daha yüksek çıkmıştır. Lisans derecesi ve üzeri eğitime sahip olan babaların da hem 1 hafta hem de 2 hafta veya daha fazla babalık izni alma olasılıkları önemli ölçüde yüksek çıkmıştır.
• Ayrıca, emek yoğun işlerde çalışan babaların, yönetici ya da üst düzey yetkili babalara göre 2 hafta veya daha fazla izin alma olasılığı çok daha düşük çıkmıştır.
• Yüksek hane gelirinin babaların babalık izni alma olasılıklarını yaklaşık %20 oranında arttırdığı görülmüştür.

2. Babalık izni aile içi çatışmayı ve ebeveynlik gerginliğini azaltmaktadır.

Çalışmanın bir diğer bulgusu, 2 hafta veya daha uzun süre babalık izni kullanan bireylerde, aile içi çatışma ve ebeveynlikten kaynaklanan gerginliğin azaldığı; evlilik memnuniyeti ile babaların çocuk bakımına katılım düzeyinin ise arttığı yönündedir. Ayrıca, 2 veya daha fazla hafta babalık izni almanın, baba-çocuk ilişkisini önemli ölçüde güçlendirdiği ve yakınlık düzeyini artırdığı saptanmıştır. Ancak, 1 haftalık babalık izni almanın ebeveynlik gerginliğini artırdığı gözlemlenmiştir. Bu durum, iznin süresinin bakım sorumluluklarını paylaşmak için yeterli olmamasından kaynaklanmaktadır.

3. Babalık izni kullanımı çocukların davranış sorunları üzerinde anlamlı bir etki yaratmaktadır.  

Çalışmanın analizinin son aşamasında, babalık izni kullanımının küçük yaştaki çocukların davranış sorunları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Buradan çıkan sonuçlara göre;

• Araştırma hem 1 hafta hem de 2 hafta veya daha fazla babalık izni almanın çocukların içselleştirici davranış sorunlarının azalmasıyla önemli bir ilişkisi olduğunu ortaya koymuştur. Yani, babalar ne kadar uzun süre babalık izni alırlarsa, çocukların davranış sorunları o kadar azalmaktadır.
• Aile içindeki dinamikler (örneğin, aile içi çatışma, ebeveynlik tarzı) ele alındığında 1 haftalık babalık izninin çocukların içselleştirici davranış sorunlarını önemli ölçüde azalttığı görülmüştür. Ancak 2 hafta veya daha fazla babalık izni almanın bu konuda etkisiz hâle geldiği görülmüştür. Bu durum, babalık izni süresinin çocukların davranışlarını nasıl etkilediğini anlamada, aile dinamiklerinin önemli bir rol oynadığını, yani aile içindeki ilişkiler ve durumların bu etkiye aracılık ettiğini göstermiştir.
• 2 hafta veya daha uzun süren babalık izninin çocukların dışa yönelimli davranış problemleri ile anlamlı bir şekilde ilişkili olduğu görülmüştür. 2 hafta veya daha fazla izin alan babaların çocuklarında saldırganlık, öfke ve dikkat dağınıklığı gibi dışa vurulan davranış sorunlarının daha az görüldüğü belirlenmiştir. Buna karşılık, yalnızca 1 haftalık babalık izninin çocukların dışa yönelimli davranış problemleri  üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamıştır.
• Aile dinamikleri (örneğin babanın katılımı, evlilik memnuniyeti, aile içi çatışma vb.) eklendiğinde, babalık izninin uzunluğunun, çocukların dışa yönelimli davranış problemleri üzerinde doğrudan etkisinin anlamını yitirdiği görülmüştür. Bu durum, aile dinamiklerinin, babalık izninin çocuk davranışları üzerinde aracılık etkisi olduğunu göstermiştir.
• Annelerde depresyon belirtileri, çocuklarda hem içe yönelimli hem de dışa yönelimli davranış problemlerinin artışıyla anlamlı şekilde ilişkili bulunmuştur. Buna karşılık, evlilik memnuniyetinin yüksek olması, çocuklarda bu tür davranış problemlerinin daha az görülmesiyle ilişkilendirilmiştir.

Sonuç

Bu çalışma, 2 haftalık babalık izninin aile dinamiklerini iyileştirdiğini ve Singapur’daki okul öncesi çocukların sosyal duygusal refahına katkı sağladığını göstermektedir. Ancak, babalık izninin ideal süresi hakkında kesin bir sonuca varabilmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğu vurgulanmıştır. Çalışmanın bulguları, daha uzun süreli babalık izninin, aile dinamiklerinin aracılık etkisiyle çocukların davranış sorunlarını önemli ölçüde azaltabileceğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, 1 haftalık babalık izninin ebeveynlik sıkıntısını artırabileceği, buna karşın 2 haftalık iznin faydalı olduğu sonucuna varılmıştır. Bu çalışma, babalık izninin çocukların gelişimsel sonuçları üzerindeki etkisini inceleyen ilk araştırmalardan biri olma özelliği taşımakta ve kısa süreli (2 hafta) babalık izninin bile iş-aile dengesini iyileştirebileceğini ve toplumdaki cinsiyet normlarını etkileyebileceğini göstermektedir.

Kaynak

Yeung, W.-J.J., & Li, N. (2023). Paternity leave, family dynamics, and children’s behavior in Singapore. Journal of Marriage and Family, 85(2), 580–602. https://doi.org/10.1111/jomf.12896